پهپاد وسیله‌ی پرنده‌ای است که از راه دور هدایت می‌شود یا برای انجام اقدامات مستقل برنامه‌ریزی شده است. در روزنامه‌نگاری، هواپیماهای بدون سرنشین اغلب به عنوان ربات‌های پرنده یا پهپادهای دوربین‌دار شناخته می‌شوند. در متن‌های قبلی بصورت مفصل در رابطه با پهپادها صحبت کرده‌ایم و پیشنهاد می‌کنیم پیش از خواندن این متن حتما آن‌ها را بخوانید. در این متن به سناریوهایی درباره‌ی پهپادها خواهیم پرداخت. (برای پیداکردن متن‌های قبلی به قسمت اخبار مرتبط در پایان متن مراجعه کنید)
شاید بهتر باشد ابتدا کمی به واژه‌ی «سناریو» بپردازیم. باید دقت داشته باشید که سناریو، یک «پیشبینی» نیست! سناریوها زمانی بوجود می‌آیند که پیشبینی‌ها دور از دسترس یا بی‌معنی باشند. یک سناریو ممکن است یک حدس یا گمان با ساختاری منسجم درنظر گرفته شود. سناریوسازی برای شروع بحث درمورد جامعه‌ی آینده مفید خواهد بود، به‌ویژه زمانی که ممکن است از عدم قطعیت در یک زمینه دچار اضطراب شویم. Nicklas Bergman در کتاب خود درمورد زنده ماندن در طوفان تکنولوژی اینگونه گفته است: «برنامه‌ریزی برای یک موضوع غیرقطعی به معنای آماده شدن برای چندین پیامد احتمالی و تلاش برای درک محتمل‌ترین نتیجه است.» درنتیجه سناریوها ابزارهای فکری برای کمک به تصور انواع مسیرهای آینده هستند.
اما سناریوسازی در زمینه‌های مربوط به فناوری و تکنولوژی کار بسیار سخت و چالش‌برانگیزی است. برای مثال فناوری‌هایی که امروزه در بین مردم بسیار فراگیر هستند، مانند تلفن‌های هوشمند و اینترنت، در ابتدا فقط برای اهدافی خاص توسعه پیدا کردند؛ اینترنت برای محققان و تلفن‌های هوشمند برای افراد تاجر!
فناوری نوظهور دیگری هم که اتفاقی مشابه برای آن افتاد «پهپاد» بود. پهپاد ابتدا از استفاده نظامی بین نیروهای ارتش شروع شد و بعداً در بازارها به عنوان یک وسیله‌ی روزنامه‌نگاری یا حتی سرگرمی فروخته شد.
جای تعجب نیست که چرا برخی مردم از فناوری‌های جدید می‌ترسند. ما دچار «بدبینی» درمورد استفاده از تکنولوژی شده‌ایم. اما افراد خوشبین هم در بین سناریوسازها وجود دارند. این افراد گاهی کسانی هستند که به استفاده و سود بیشتر از فناوری‌های جدید فکر می‌کنند. برای مثال فروشندگان پهپاد که اغلب سرگرمی‌ساز هستند، از پیشرفت تکنولوژی پهپادها بسیار استقبال می‌کنند. مجریان قانون، خبرنگاران، آتش‌نشان‌ها و دیگر گروه‌های حرفه‌ای هم می‌توانند از پهپادها در کارهای روزمره خود استفاده کنند.
سناریو اول: عصر هواپیماهای بدون سرنشین
اولین و مهم‌ترین سناریو درمورد پهپادها این است که آن‌ها به ابزارهایی روزمره و همه‌جانبه تبدیل خواهند شد. در روزنامه‌نگاری این مسئله به معنای آن است که تصاویر هوایی از موقعیت‌ها و رویدادها کاملا عادی خواهد شد. البته با نگاهی به جوایز اخیر بین‌المللی فوتوژورنالیسم هم می‌توانیم به این نتیجه برسیم که تصاویر پهپادها درحال عادی شدن هستند. به عنوان مثال، Josh Haner، عکاس روزنامه نیویورک تایمز در سال 2017 برای پروژه مستند خود درمورد تغییرات آب‌وهوایی جایزه بین‌المللی دریافت کرد. Haner از سال 2012 از پهپادهای دوربین‌دار برای کار خود استفاده می‌کرد. در همان سال Sami Kero برنده جایزه Daily Press در جشنواره بین‌المللی عکاسی خبری شد. او بوسیله پهپاد از شناگران فنلاندی که در سوراخ یخ شنا می‌کردند عکاسی کرد.
جوایز در مسابقات حرفه‌ای نشانه‌ی مهمی برای روندهای جدید در روزنامه‌نگاری هستند و نباید قدرت تصمیمات هیئت داوران را نادیده گرفت. استفاده از هواپیماهای بدون سرنشین برای مقاصد روزنامه‌نگاری از کارآفرینان و اتاق‌های خبری نوآور آغاز شد و به دیگر بخش‌های صنعت خبری رسید. Haner پیشبینی می‌کند که کوچک‌تر شدن پهپادها، روزنامه‌نگاری به کمک هواپیماهای بدون سرنشین را به عنوان ابزار جمع‌آوری اخبار یک قدم جلوتر می‌برد. او می‌گوید: «همانطور که افزایش دوربین‌های دیجیتال و تلفن‌های هوشمند باعث ایجاد اشباع تصاویر شد، ما باید خودمان را با فناوری جدید تطبیق بدهیم تا بتوانیم خلاقیت بیشتری داشته باشیم.»
همچنین افزایش تقاضا برای آموزش کار با پهپادها در روزنامه‌نگاری سیگنال دیگری است که این سناریو را تثبیت می‌کند. اولین روزنامه‌نگارهای پهپاد از سال 2011 تا 2015 کاملاً خودآموز بودند. اما موج جدیدی که از سال 2015 آغاز شد براساس آموزش حرفه‌ای پهپاد برای خبرنگاران بود. بسیاری از اتاق‌های خبر در ایالات متحده و اروپا در کمپ‌هایی برای خبرنگاران خود آموزش حرفه‌ای برگزار می‌کنند و روی یادگیری عکاسان و خبرنگاران خود سرمایه‌گذاری می‌کنند.
سناریو مربوط به پهپادها در همه جا بر این فرض استوار است که چارچوب‌های قانونی برای اطمینان از عملکرد پهپادها وجود داشته باشد. مقرراتی که توسط سیاست‌مداران برای غیرنظامیان تدوین و پیوسته به‌روز می‌شوند. در گزارش‌های قبلی هم به این مسئله اشاره کردیم که در نقاط مختلف جهان، چارچوب‌های قانونی برای استفاده از پهپادها درحال تنظیم شدن است. در ایالات متحده هم از سال 2016 قوانینی برای استفاده از پهپادها تنظیم شد. اتحادیه اروپا هم قصد دارد یک فضای هوایی ویژه به نام U-space برای پهپادها ایجاد کند. اما نکته‌ای که باید به آن توجه شود این است که طبق قوانینی که در حال شکل‌گیری است استفاده از پهپادها، مخصوصاً برای ارتفاع بالای 50 متر، به گذراندن دوره‌های آموزشی نیاز دارد. احتمالاً در آینده آزمون‌های آنلاین و عملی در مؤسسات معتبر بوجود بیاید تا افراد گواهینامه‌ی استفاده از پهپادها را دریافت کنند.
سناریوی اول درواقع مثبت‌ترین سناریویی است که می‌توانیم درمورد پهپادها درنظر بگیریم پس شاید بهتر باشد به این سناریو «عصر هواپیماهای بدون سرنشین» بگوییم.
سناریوی دوم: ممنوعیت کامل پهپادها
سناریوی دوم بر این فرض استوار است که وقوع اتفاقات بد و حوادث مرگبار باعث ممنوعیت استفاده از پهپادها می‌شود. این بدترین سناریویی است که می‌توانیم برای پهپادها در نظر بگیریم. یک حادثه‌ی ویران‌گر می‌تواند منجر به ممنوعیت استفاده از پهپادها شود. تاکنون هزاران حادثه‌س هوایی ناشی از پرواز پرندگان به ثبت رسیده است که باعث مشکلات جدی برای هواپیماها شده است. به عنوان مثال یک هواپیمای US Airways مجبور به فرود اضطراری بر روی رودخانه هادسون در نیویورک شد به این علت که هنگام پرواز پرنده‌ای با آن برخورد کرده بود. اگر پرنده یک پهپاد بود عواقب چنین اتفاقی می‌توانست به مراتب کشنده‌تر و ترسناک‌تر باشد.
خطرات بزرگی در کمین هستند، به خصوص اگر هواپیماهای بدون سرنشین در نزدیکی فرودگاه‌ها یا در ارتفاع بالا کار کنند. در حال حاضر تقرییباً بیش از 100 گزارش و شکایت از تهدیدات هواپیماهای بدون سرنشین ثبت شده‌است که عموماً پهپادهای سرگرمی بودند و صاحبان آن‌ها بیش از حد مشتاق استفاده از آن‌ها!
هیچ‌کس هنوز به صورت دقیق نمی‌داند که اگر یک هواپیمای بدون سرنشین سقوط کند می‌تواند چه نوع عواقبی به همراه داشته باشد اما می‌شود مشکلات جدی را برای این اتفاق پیشبینی کرد؛ به خصوص اگر یک پهپاد به یک توربین برخورد کند. در سال 2016 پس از هشدار مقامات اطلاعاتی درباره‌ی احتمال استفاده از پهپادها در عملیات‌های تروریستی در کشور سوئد، این کشور استفاده از پهپادها را بصورت موقت ممنوع اعلام کرد. اما درسال 2017 دولت سوئد قوانین جدیدی برای استفاده از هواپیماهای بدون سرنشین تنظیم کرد و به ممنوعیت پایان داد. با این حال این اتفاق در سوئد نشان می‌دهد که ممکن است روزی استفاده از پهپادها بصورت جدی ممنوع اعلام شود.
سناریوی سوم: ترکیب دو سناریو
سنایوی سوم ترکیبی از دو سناریوی قبلی است. مقررات هواپیماهای بدون سرنشین از کشوری به کشور دیگر و حتی سال به سال متفاوت است. بنظر می‌رسد در آینده در برخی کشورها ممنوعیت استفاده از پهپادها وجود داشته باشد و در دیگر کشورها قوانینی برای استفاده از آن تنظیم شده باشد.
درکل زمان آن فرا رسیده است که روزنامه‌نگاران استفاده از پهپاد را در حرفه‌ی خود جدی بگیرند و آموزش‌هایی برای یادگیری خبرنگاران ترتیب بدهند. با استفاده‌ی بیشتر از پهپادها قوانین مربوط به آن‌ها هم باید به‌روز شوند تا در آینده با ممنوعیت کامل استفاده از پهپادها مواجه نشویم.
نظر شما